Κώστας Χρυσόγονος
Εφημερίδα "ΕΘΝΟΣ", 2/6/2008
Η συνταγματική αναθεώρηση του Μαΐου 2008 ήταν η πιο ανούσια σε όλη την ελληνική συνταγματική ιστορία. Από τις δεκάδες διατάξεις, την αναθεώρηση των οποίων πρότειναν αρχικά οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, μόνο τέσσερις συγκέντρωσαν τελικά την απαιτούμενη πλειοψηφία των 180 βουλευτών. Εξάλλου αυτές οι ελάχιστες διατάξεις (άρθρο 57, για την κατάργηση του ασυμβίβαστου της βουλευτικής ιδιότητας με επαγγελματικές δραστηριότητες, άρθρο 79, για τη δυνατότητα της Βουλής να τροποποιεί τον προϋπολογισμό, άρθρο 101, για την προστασία των νησιωτικών περιοχών, που υφίστατο ούτως ή άλλως ως ερμηνευτική δήλωση, και άρθρο 115, για την κατάργηση ανεπίκαιρων πια μεταβατικών ρυθμίσεων) έχουν εντελώς περιθωριακή σημασία και έτσι η ολοκλήρωση της αναθεώρησης πέρασε σχεδόν απαρατήρητη. Η ουσιαστική αποτυχία του αναθεωρητικού διαβήματος ήταν, άλλωστε, προδιαγεγραμμένη από τις αρχές του 2007, όταν το ΠΑΣΟΚ αποχώρησε από τη διαδικασία σε ένδειξη διαμαρτυρίας για διάφορες κυβερνητικές μεθοδεύσεις στις αρμόδιες κοινοβουλευτικές επιτροπές. Από το σημείο εκείνο και μετά οι προοπτικές σύγκλισης μεταξύ της Νέας Δημοκρατίας (κατ επέκταση και του ΛΑΟΣ), αφενός, και των κομμάτων της Αριστεράς, αφετέρου, ήταν τόσο ισχνές, ώστε να μη μένει καμιά αμφιβολία για το πενιχρό αποτέλεσμα της αναθεωρητικής διαδικασίας.
Η συναίνεση μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων είχε στηρίξει αντίθετα την προηγούμενη ευρεία, αν και μάλλον αβαθή, συνταγματική αναθεώρηση του 2001, όταν είχαν τροποποιηθεί, άλλο λιγότερο κι άλλο περισσότερο, πάνω από το ένα τρίτο των ισχυόντων τότε άρθρων του Συντάγματος. Αξιοσημείωτο είναι ότι η πραγματική αιτία της περσινής αποχώρησης του ΠΑΣΟΚ δεν ήταν η διαφωνία του προς τις προτάσεις της Νέας Δημοκρατίας, αλλά η συμφωνία του (ή τουλάχιστον η συμφωνία της ηγεσίας του) προς αυτές, κατά το σημαντικότερο μέρος των τελευταίων.
Με άλλες λέξεις, η αποχώρηση συνιστούσε μεθόδευση συγκάλυψης των πραγματικών επιλογών του ηγετικού πυρήνα του ΠΑΣΟΚ, ιδίως ως προς την αναθεώρηση του ιδεολογικά εμβληματικού άρθρου 16 του Συντάγματος, επιλογών οι οποίες τον έφεραν σε αντίθεση με μεγάλο τμήμα της κομματικής βάσης και ιδίως τη νεολαία. Μην έχοντας την ικανότητα να πείσει τους διαφωνούντες για την ορθότητα της ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων (η οποία υποκρυπτόταν κάτω από την εύσχημη αλλά άτοπη διατύπωση για «μη κρατικά»), αλλά ούτε και το σθένος να υποστηρίξει τις θέσεις της έως το τέλος της αναθεωρητικής διαδικασίας, η ηγεσία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης βρήκε ως σωσίβιο τη συνολική αποχώρηση από την αναθεωρητική διαδικασία και τη μη συμμετοχή έκτοτε σε αυτήν. Το ιδεολογικό και πολιτικό αδιέξοδο του ΠΑΣΟΚ οδήγησε έτσι στο αναθεωρητικό ναυάγιο.
Μικρό το κακό πάντως. Το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι τόσο το υπάρχον Σύνταγμα, όσο η αδυναμία ή και η απροθυμία του πολιτικού συστήματος να διασφαλίσει την εφαρμογή του, όπως και γενικά την εφαρμογή των νόμων. Λύση συνεπώς μπορεί να αναμένεται όχι κυρίως μέσω συνταγματικής αναθεώρησης, αλλά μέσω μιας μελλοντικής ανατροπής του σημερινού πολιτικού σκηνικού.
Η συναίνεση μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων είχε στηρίξει αντίθετα την προηγούμενη ευρεία, αν και μάλλον αβαθή, συνταγματική αναθεώρηση του 2001, όταν είχαν τροποποιηθεί, άλλο λιγότερο κι άλλο περισσότερο, πάνω από το ένα τρίτο των ισχυόντων τότε άρθρων του Συντάγματος. Αξιοσημείωτο είναι ότι η πραγματική αιτία της περσινής αποχώρησης του ΠΑΣΟΚ δεν ήταν η διαφωνία του προς τις προτάσεις της Νέας Δημοκρατίας, αλλά η συμφωνία του (ή τουλάχιστον η συμφωνία της ηγεσίας του) προς αυτές, κατά το σημαντικότερο μέρος των τελευταίων.
Με άλλες λέξεις, η αποχώρηση συνιστούσε μεθόδευση συγκάλυψης των πραγματικών επιλογών του ηγετικού πυρήνα του ΠΑΣΟΚ, ιδίως ως προς την αναθεώρηση του ιδεολογικά εμβληματικού άρθρου 16 του Συντάγματος, επιλογών οι οποίες τον έφεραν σε αντίθεση με μεγάλο τμήμα της κομματικής βάσης και ιδίως τη νεολαία. Μην έχοντας την ικανότητα να πείσει τους διαφωνούντες για την ορθότητα της ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων (η οποία υποκρυπτόταν κάτω από την εύσχημη αλλά άτοπη διατύπωση για «μη κρατικά»), αλλά ούτε και το σθένος να υποστηρίξει τις θέσεις της έως το τέλος της αναθεωρητικής διαδικασίας, η ηγεσία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης βρήκε ως σωσίβιο τη συνολική αποχώρηση από την αναθεωρητική διαδικασία και τη μη συμμετοχή έκτοτε σε αυτήν. Το ιδεολογικό και πολιτικό αδιέξοδο του ΠΑΣΟΚ οδήγησε έτσι στο αναθεωρητικό ναυάγιο.
Μικρό το κακό πάντως. Το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι τόσο το υπάρχον Σύνταγμα, όσο η αδυναμία ή και η απροθυμία του πολιτικού συστήματος να διασφαλίσει την εφαρμογή του, όπως και γενικά την εφαρμογή των νόμων. Λύση συνεπώς μπορεί να αναμένεται όχι κυρίως μέσω συνταγματικής αναθεώρησης, αλλά μέσω μιας μελλοντικής ανατροπής του σημερινού πολιτικού σκηνικού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου