6/4/09

ΚΡΑΤΙΚΗ ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Κώστας Χρυσόγονος
Εφημερίδα "ΕΘΝΟΣ", 6.4.2009

Η ελληνική οικονομία εισήλθε πάλι σε καθεστώς επιτήρησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τα μέτρα που ανακοίνωσε το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης για τον περιορισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Συμφώνου Σταθερότητας, θίγουν κατά κύριο λόγο τις χαμηλές και μεσαίες εισοδηματικές τάξεις. Την ίδια στιγμή η οικονομική κρίση πλήττει τα πιο αδύναμα κοινωνικά στρώματα, χωρίς η ελληνική πολιτεία να αναλαμβάνει πρόσθετες πρωτοβουλίες για την αναδιανομή του εισοδήματος, την κοινωνική αλληλεγγύη και την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των κοινωνικών μεταβιβάσεων.
Στη βάση της οικονομικής παθογένειας και της κοινωνικής αναλγησίας βρίσκονται τα φαινόμενα της κρατικής διαφθοράς και της παραοικονομίας, τα οποία είναι κατ ουσίαν αλληλένδετα και αλληλοτροφοδοτούμενα. Η παραοικονομία, δηλαδή η αφανής και μη φορολογούμενη οικονομική δραστηριότητα, ανέρχεται περίπου στο 30% του ΑΕΠ.
Ομως, είναι πρόδηλο ότι οι εμπλεκόμενοι στην παραοικονομία αποτελούν δυνητική πηγή πλουτισμού για τους εκάστοτε κυβερνώντες, αφού έχουν κίνητρο να τους δωροδοκούν για να εξασφαλίζουν την κρατική ανοχή. Και αντίστροφα, όμως, η παραοικονομία είναι προνομιακός προορισμός για έσοδα των φορέων της πολιτικής εξουσίας, προερχόμενα από αθέμιτες συναλλαγές των τελευταίων με τους φορείς της ιδιωτικής οικονομικής εξουσίας (βλ. Ξ. Κοντιάδη, Ελλειμματική Δημοκρατία, εκδ. Σιδέρη 2009).
Δεν είναι, λοιπόν, παράλογο να υποθέσει κανείς ότι μεγάλο τμήμα των αφανών χρηματοδοτήσεων τις οποίες, όπως διαφαίνεται και από το σκάνδαλο Siemens, λαμβάνουν οι ηγεσίες των πολιτικών κομμάτων ή και συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα από επιχειρήσεις εργολήπτριες δημοσίων έργων και προμηθειών κατευθύνεται σε εξίσου αφανείς κομματικές πληρωμές. Ετσι δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα παρουσιάζει σήμερα το υψηλότερο ποσοστό παραοικονομίας μεταξύ των 15 κρατών-μελών της λεγόμενης παλιάς Ευρώπης, ενώ ταυτόχρονα σημειώνεται το χειρότερο πρόβλημα διαφθοράς.
Μέσα σε ένα περιβάλλον οικονομικής κρίσης η παραοικονομία και η κρατική διαφθορά λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές της ανομίας και της αποχαλίνωσης των πάντων. Η αδυναμία ή η απροθυμία της πολιτείας να επιβάλει τον σεβασμό στους κανόνες της αποτελεί συστατικό στοιχείο ενός πολιτικού πολιτισμού γενικευμένης αδιαφορίας, αν όχι αναισθησίας απέναντι στην παρανομία, η οποία ενίοτε φτάνει σε ακραία σημεία. Ο πολίτης δεν σέβεται την κρατική εξουσία, την οποία χλευάζει και περιφρονεί. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι η επικοινωνιακή εκστρατεία του υπουργείου Οικονομίας κατά της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής αντιμετωπίζεται από την κοινωνία ως ανέκδοτο.
Η ελληνική πολιτεία διακατέχεται από σοβιετικού τύπου σύνδρομα, όπου το κράτος παριστάνει ότι μεριμνά για τον πολίτη και ο πολίτης «κρύβεται» από τις υποχρεώσεις του έναντι του κράτους, σε μια καταστροφική τροχιά αλληλοϋπονόμευσης. Αναπότρεπτα αυτός ο νοσηρός εναγκαλισμός μεταξύ κρατικής διαφθοράς, παραοικονομίας και ιδιωτικής παρανομίας οδηγεί στην κατάρρευση της κοινωνικής συνοχής και του κράτους δικαίου, προοιωνίζοντας έναν εντός των τειχών πόλεμο όλων εναντίον όλων.