Κώστας Χρυσόγονος
Εφημερίδα "ΕΘΝΟΣ", 11.08.2008
Οι επικείμενες απευθείας διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο «κοινοτήτων» για την επίλυση του Κυπριακού αποτελούν ίσως την τελευταία ευκαιρία για τη μερική έστω ανατροπή των τετελεσμένων της τουρκικής εισβολής του 1974. Είναι φανερό πως μια νέα αποτυχία, όπως αυτή στην οποία οδηγήθηκε το σχέδιο Ανάν το 2004, θα έχει αυτή τη φορά ως αποτέλεσμα την οριστική αλλαγή στάσης της διεθνούς κοινότητας και την αναγνώριση του τουρκοκυπριακού ψευδοκράτους από μεγάλο αριθμό κρατών.
Ωστόσο, οι θέσεις με τις οποίες, σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, προσέρχονται οι δύο πλευρές στις συνομιλίες δεν δικαιολογούν καμία αισιοδοξία. Ο μέσος όρος μεταξύ των θέσεων αυτών, όπου είναι λογικό να καταλήξει (αν καταλήξει) πάνω- κάτω η διαπραγμάτευση, ισοδυναμεί με μια ελαφρά παραλλαγή του σχεδίου Ανάν, ελαφρώς βελτιωμένου στην καλύτερη περίπτωση και ελαφρώς επιδεινωμένου στη χειρότερη. Μια «λύση» αυτής της μορφής, όμως, δεν είναι απλά κακή αλλά και μακροπρόθεσμα επικίνδυνη για την ίδια την επιβίωση του κυπριακού ελληνισμού. Πολύ συνοπτικά μπορεί να επισημανθεί ότι, με αντίτιμο την επιστροφή ενός μικρού μέρους των κατεχόμενων, οι δήθεν Τουρκοκύπριοι (στην πραγματικότητα κατά πλειοψηφία Τούρκοι έποικοι) θα καταστούν συγκύριοι της κυπριακής Δημοκρατίας και συγκυρίαρχοι ολόκληρου του νησιού. Ο νέος αυτός «συνεταιρισμός» θα είναι όμως ετεροβαρής, αφού εκ των πραγμάτων οι Ελληνοκύπριοι, με τα υψηλότερα εισοδήματά τους, θα είναι οι σχεδόν αποκλειστικοί χρηματοδότες του κοινού κράτους. Έτσι το τελευταίο θα λειτουργεί de facto ως μηχανισμός οικονομικής αναδιανομής υπέρ των Τούρκων και σε βάρος των Ελλήνων, αλλά και πολιτικής καταπίεσης των τελευταίων από τους Ιρώτους.
Ωστόσο, οι θέσεις με τις οποίες, σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, προσέρχονται οι δύο πλευρές στις συνομιλίες δεν δικαιολογούν καμία αισιοδοξία. Ο μέσος όρος μεταξύ των θέσεων αυτών, όπου είναι λογικό να καταλήξει (αν καταλήξει) πάνω- κάτω η διαπραγμάτευση, ισοδυναμεί με μια ελαφρά παραλλαγή του σχεδίου Ανάν, ελαφρώς βελτιωμένου στην καλύτερη περίπτωση και ελαφρώς επιδεινωμένου στη χειρότερη. Μια «λύση» αυτής της μορφής, όμως, δεν είναι απλά κακή αλλά και μακροπρόθεσμα επικίνδυνη για την ίδια την επιβίωση του κυπριακού ελληνισμού. Πολύ συνοπτικά μπορεί να επισημανθεί ότι, με αντίτιμο την επιστροφή ενός μικρού μέρους των κατεχόμενων, οι δήθεν Τουρκοκύπριοι (στην πραγματικότητα κατά πλειοψηφία Τούρκοι έποικοι) θα καταστούν συγκύριοι της κυπριακής Δημοκρατίας και συγκυρίαρχοι ολόκληρου του νησιού. Ο νέος αυτός «συνεταιρισμός» θα είναι όμως ετεροβαρής, αφού εκ των πραγμάτων οι Ελληνοκύπριοι, με τα υψηλότερα εισοδήματά τους, θα είναι οι σχεδόν αποκλειστικοί χρηματοδότες του κοινού κράτους. Έτσι το τελευταίο θα λειτουργεί de facto ως μηχανισμός οικονομικής αναδιανομής υπέρ των Τούρκων και σε βάρος των Ελλήνων, αλλά και πολιτικής καταπίεσης των τελευταίων από τους Ιρώτους.
Φοβάμαι ότι το σχήμα αυτό θα αποδειχθεί βραχύβιο. Η πρόσφατη διεθνής εμπειρία μάς διδάσκει ότι κρατικοί σχηματισμοί με παρόμοια χαρακτηριστικά παρουσιάζουν εγγενείς τάσεις κατάρρευσης, ακόμη και όταν πρόκειται για λαούς με κοινή ιστορία, όπως οι Φλαμανδοί και οι Βαλλόνοι στο Βέλγιο ή οι λαοί της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Πολύ πιο επικίνδυνο να καταρρεύσει θα είναι το νέο κυπριακό «κράτος» (στην πραγματικότητα, ένωση προτεκτοράτων της Τουρκίας και της Ελλάδας, αφού μόνο δικές τους στρατιωτικές δυνάμεις θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν στο νησί), όπου υπάρχει η γνωστή αιματηρή διένεξη εδώ και πολλές δεκαετίες και τεράστιο πολιτισμικό, οικονομικό και κοινωνικό χάσμα μεταξύ δύο διαφορετικών πια λαών. Το τελικό επακόλουθο της κατάρρευσης, λαμβάνοντας υπόψη τη γεωγραφική θέση της Κύπρου και το καταθλιπτικό δημογραφικό και πολιτικοστρατιωτικό βάρος της «προστάτιδας» Τουρκίας, ενδέχεται να είναι η προσφυγοποίηση του κυπριακού ελληνισμού.
Αν υπήρχε πολιτικός ρεαλισμός, θα έπρεπε να είχε γίνει από καιρό αντιληπτό ότι η διχοτόμηση του 1974 δεν μπορεί να ανατραπεί παρά μόνο σε βάρος των Ελληνοκυπρίων και ότι το μόνο ουσιαστικό αντικείμενο διαπραγμάτευσης θα έπρεπε να είναι οι τουρκικές εδαφικές παραχωρήσεις. Επιδιώκοντας το ανέφικτο, δηλαδή την επανένωση του νησιού υπό συνθήκες πραγματικής ισότητας και ελευθερίας των κατοίκων του, ο κυπριακός ελληνισμός διακινδυνεύει μακροπρόθεσμα την ίδια την ύπαρξή του.
