15/7/09

ΟΙ ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ
Χαράλαμπος Ανθόπουλος
Εφημερίδα "ΕΘΝΟΣ", 15.7.2009

Στην Ελλάδα δημοσκοπήσεις για την πρόθεση ψήφου των εκλογέων διενεργούνται πλέον όλο τον χρόνο, από τον Σεπτέμβριο έως το τέλος Ιουνίου. Αυτές που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, πριν από τις βουλευτικές εκλογές ή τις ευρωεκλογές, παρουσιάζουν ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που δικαιολογεί μια ξεχωριστή ρύθμισή τους.
Πράγματι, οι δημοσκοπήσεις αυτές, ακόμη και αν διεξάγονται σύμφωνα με όλους τους κανόνες της επιστήμης και παρέχουν σωστή πληροφόρηση για την πρόθεση ψήφου των εκλογέων, επηρεάζουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο τη γνησιότητα της ψήφου στις πραγματικές εκλογές. Η γνώση της πρόθεσης ψήφου των άλλων μπορεί να μεταβάλει την αυθεντική προτίμηση του εκλογέα και να τον οδηγήσει σε μια επιλογή που αλλιώς δεν θα έκανε.
Γι' αυτό, στις περισσότερες δημοκρατικές χώρες, αν και όχι σε όλες, υπάρχει μια χρονικά κυμαινόμενη απαγόρευση δημοσιοποίησης των αποτελεσμάτων των δημοσκοπήσεων που διενεργούνται κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου. Στην Πορτογαλία, η απαγόρευση ισχύει σε όλη την προεκλογική περίοδο, στην Ιταλία περιορίζεται στις δεκαπέντε μέρες πριν από τις εκλογές, στην Ισπανία στις πέντε μέρες πριν. Στη Γαλλία μέχρι το 2002 ίσχυε απαγόρευση επτά ημερών πριν από τις εκλογές. Όμως, ύστερα από μια απόφαση του γαλλικού Αρείου Πάγου, η οποία έκρινε, με αποφθεγματικό μάλλον τρόπο και χωρίς ιδιαίτερη επιχειρηματολογία, ότι η απαγόρευση ερχόταν σε σύγκρουση με την ελευθερία της πληροφόρησης κατά το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η απαγόρευση ισχύει πλέον μόνο για την προηγούμενη ημέρα των εκλογών και φυσικά για την ημέρα της ψηφοφορίας. Με τον ν. 2623/1998 εισήχθη και στην Ελλάδα απαγόρευση δημοσιοποίησης των αποτελεσμάτων δημοσκοπήσεων για την πρόθεση ψήφου των εκλογέων, κατά τις δεκαπέντε ημέρες πριν από τις εκλογές. Από όσο γνωρίζω, κανείς δεν προέβαλε, με κάποια σοβαρά επιχειρήματα, ζήτημα αντισυνταγματικότητας της απαγόρευσης αυτής.
Ο νόμος αυτός, παρά τις πρακτικές δυσκολίες της εφαρμογής του στο Ιντερνετ, ανταποκρίθηκε στον σκοπό του, δηλαδή στην προστασία, κατά το δυνατόν, της αυτόνομης διαμόρφωσης της βούλησης των εκλογέων.
Αιφνιδίως, το καλοκαίρι του 2008, η κυβέρνηση και ο τότε υπουργός Επικρατείας, επαναπαυμένοι από τις ευνοϊκές μέχρι εκείνη την περίοδο δημοσκοπήσεις και χωρίς να ακούν τη «μυστική βοή των πλησιαζόντων γεγονότων», απαγόρευσαν τη δημοσιοποίησή τους μόνο την προηγούμενη ημέρα της διενέργειας των εκλογών και την ημέρα της ψηφοφορίας (ν. 3688/2008).
Έναν χρόνο μετά, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να επαναφέρει την απαγόρευση των δεκαπέντε ημερών, τη στιγμή που το ΠΑΣΟΚ διατηρεί και σταθεροποιεί το προβάδισμά του στις δημοσκοπήσεις που επιβεβαιώθηκε και στις ευρωεκλογές. Όπως είπαμε, η απαγόρευση είναι δικαιολογημένη κα σύμφωνη με το Σύνταγμα.
Το πρόβλημα είναι η αντίληψη του κυβερνώντος κόμματος για τη νομοθετική λειτουργία. Από την οποία απουσιάζει πλήρως η έννοια της «ουδετερότητας» του νόμου, δηλαδή του προσανατολισμού του στο γενικό συμφέρον και όχι σε ιδιωφελή κομματικά συμφέροντα.