10/2/10

Η ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ
Χαράλαμπος Ανθόπουλος
Εφημερίδα "ΕΘΝΟΣ", 10.2.2010

Η επανεκλογή του Κάρολου Παπούλια στο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας με 266 ψήφους αποτελεί αναμφίβολα ένα θετικό πολιτικό γεγονός. Γύρω από την υποψηφιότητά του διαμορφώθηκε μια ευρεία πλειοψηφία που αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού συστήματος (ΠΑΣΟΚ, Νέα Δημοκρατία, ΛΑΟΣ).
Με τον τρόπο αυτόν ικανοποιήθηκε η απαίτηση του άρθρου 32 του Συντάγματος, το οποίο θέλει κατά τη διαδικασία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας να επιδιώκεται η μεγαλύτερη δυνατή πολιτική συναίνεση. Φαίνεται επίσης να ισχυροποιείται στη συνταγματική πρακτική η τάση για επανεκλογή του απερχόμενου Προέδρου της Δημοκρατίας, όπως συνέβη και στην περίπτωση του Στεφανόπουλου. Φυσικά, η επανεκλογή του ίδιου προσώπου, την οποία επιτρέπει το Σύνταγμα, αλλά για μια μόνο φορά, προϋποθέτει τη θετική αξιολόγηση της πρώτης θητείας του. Οι πολιτικές δυνάμεις που στήριξαν την επανεκλογή του Κάρολου Παπούλια εκτίμησαν θετικά τη συνολική του συμπεριφορά κατά την άσκηση των συνταγματικών του λειτουργιών. Αλλά και η στάση του ΚΚΕ και του ΣΥΡΙΖΑ δεν φαίνεται να είχε το νόημα της απόρριψης της υποψηφιότητας του Παπούλια, αλλά εξέφρασε μια γενικότερη «αντι-συστημική» πολιτική τοποθέτηση, ανεξάρτητη από πρόσωπα.
Η δεύτερη θητεία του Κάρολου Παπούλια ξεκινά λοιπόν με τους καλύτερους οιωνούς. Η πολιτικο-συνταγματική αντιδικία για το αν το άρθρο 32 Συντ. περικλείει τη δυνατότητα χρήσης του για την πρόκληση πρόωρων εκλογών μοιάζει αρκετά μακρινή (βλ. πάντως μια ανθολογία συνταγματικών μελετών πάνω στο θέμα αυτό στο βιβλίο «Η διαδικασία εκλογής Προέδρου Δημοκρατίας και οι ερμηνευτικές της αμφιλογίες», εκδόσεις Σάκκουλα, 2010, με επιμ. Α. Μανιτάκη. Σχετικό αφιέρωμα ετοιμάζει και το νομικό περιοδικό «Δικαιώματα του Ανθρώπου», με επιμ. Π. Παραρά).
Ωστόσο, εξακολουθεί να είναι πάντοτε επίκαιρη η συζήτηση για το νόημα του προεδρικού θεσμού στο ελληνικό συνταγματικό σύστημα. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν χρειάζεται να έχει περισσότερες εξουσίες από αυτές που τυπικά έχει. Αλλωστε, μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και μια σημαντική εξουσία συνταγματικού ελέγχου, το δικαίωμα αναπομπής των νόμων στη Βουλή, η οποία όμως βρίσκεται «εν υπνώσει», παρότι κατά το παρελθόν και ιδίως κατά την περίοδο 2004 - 2009 υπήρξαν περιπτώσεις που δικαιολογούσαν την άσκησή της. Κυρίως, όμως, έχει την άτυπη εξουσία, υπό την ιδιότητά του ως εκφραστή της εθνικής ενότητας, να νουθετεί και να συμβουλεύει την Κυβέρνηση και τους υπουργούς και να «εξωτερικεύει» τις πολιτικές σκέψεις και απόψεις του, με όποιο μέσο θεωρεί κατάλληλο, επισημαίνοντας τα πολιτικά και θεσμικά προβλήματα της χώρας, όχι σε αντιπαράθεση αλλά σε μια διαλεκτική σχέση με την πολιτική τάξη και το σύστημα των κομμάτων. Στο πλαίσιο αυτό, έχει τη δυνατότητα μέσα από τη «συμβολική» και «παιδαγωγική του δραστηριότητα να επηρεάζει και τη διαδικασία διαμόρφωσης των πολιτικών αποφάσεων.
Όπως έλεγε ο Αριστόβουλος Μάνεσης, «ο θεσμός του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν είναι μια αδειανή πολυθρόνα...». Το νόημα της φράσης αυτής δεν έχει ίσως ακόμη πλήρως κατανοηθεί.

Δεν υπάρχουν σχόλια: