Χαράλαμπος Ανθόπουλος
Εφημερίδα "ΕΘΝΟΣ", 9.9.2009
Τα δύο άρθρα του Συντάγματος που επιτάχυναν τις πολιτικές εξελίξεις, δηλαδή το άρθρο 32 Συντ., το οποίο ορίζει τα σχετικά με την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας και προβλέπει την υποχρεωτική διάλυση της Βουλής και τη διενέργεια γενικών βουλευτικών εκλογών μετά την τρίτη άκαρπη ψηφοφορία, και το άρθρο 412 Συντ., το οποίο προβλέπει τη διάλυση της Βουλής με πρωτοβουλία της Κυβέρνησης και αποτέλεσε -όπως και το 2007- τη συνταγματική δίοδο για την προκήρυξη πρόωρων εκλογών, έχουν ένα κοινό στοιχείο: μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τις πολιτικές δυνάμεις και ιδίως από τα δύο μεγάλα κόμματα ως μέσα για την επίτευξη των πολιτικών τους στόχων.
Το άρθρο 412 Συντ., όπως διαμορφώθηκε από τον αναθεωρητικό νομοθέτη του 1986, καθιερώνει τη διάλυση της Βουλής «αλά αγγλικά», δηλαδή δίνει τη δυνατότητα στην Κυβέρνηση να επιλέξει ελεύθερα τον χρόνο των εκλογών, με σκοπό τη διατήρηση ή την ενίσχυση του κυβερνώντος κόμματος ή ενδεχομένως -όταν η εκλογική του ήττα φαίνεται πολύ πιθανή- την αποφυγή μιας δραματικής συρρίκνωσής του. Υποτίθεται ότι η Κυβέρνηση θα πρέπει να επικαλεσθεί ως δικαιολογητική περίσταση την ανάγκη αντιμετώπισης εθνικού θέματος εξαιρετικής σημασίας και ότι δεν επιτρέπεται η επίκληση του ίδιου θέματος για τη διάλυση της νέας Βουλής. Από τη στιγμή όμως που ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει το δικαίωμα να ελέγξει αν πρόκειται για πραγματικό ή κατασκευασμένο εθνικό θέμα ή αν το ίδιο θέμα ήταν η αιτία και για τη διάλυση της προηγούμενης Βουλής, είναι φανερό ότι το άρθρο 412 Συντ. δεν μπορεί, από μόνο του, να εμποδίσει τη χρησιμοποίησή του από την Κυβέρνηση ως «όπλο» εναντίον της αντιπολίτευσης, με κίνδυνο φυσικά να λειτουργήσει ως μπούμερανγκ εναντίον της ίδιας της Κυβέρνησης.
Το ίδιο ισχύει και για το άρθρο 32 Συντ. Από νομική άποψη το άρθρο αυτό επιτάσσει η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας να γίνει με μία -οποιαδήποτε- από τις πλειοψηφίες που διαδοχικά ορίζει: από την πλειοψηφία των δύο τρίτων κατά την πρώτη ψηφοφορία στη θητεύουσα Βουλή μέχρι τη σχετική πλειοψηφία κατά την τρίτη ψηφοφορία στη νέα Βουλή. Αν υπάρχουν σοβαρές, σταθερές και αντικειμενικές ενδείξεις ότι η θητεύουσα Βουλή έχει απολέσει την αντιπροσωπευτικότητά της, η αξιωματική αντιπολίτευση, επικαλούμενη την υπέρτατη αρχή του Συντάγματος, δηλαδή την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, η οποία υπαγορεύει, μεταξύ άλλων, τη μεγαλύτερη δυνατή ανταπόκριση μεταξύ κυβερνώντων και κυβερνωμένων, έχει μια επαρκή πολιτικο-συνταγματική δικαιολογία για να αμφισβητήσει τη νομιμοποίηση της θητεύουσας Βουλής να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Όπως και στην περίπτωση της «κυβερνητικής» διάλυσης της Βουλής, έτσι και στην περίπτωση αυτήν, υπάρχει ασφαλώς ένας κομματικός υπολογισμός πίσω από μια τέτοια απόφαση.
Ωστόσο, οι κομματικοί υπολογισμοί αποτελούν, σε μια «δημοκρατία των κομμάτων», φυσιολογικό στοιχείο του ελεύθερου πολιτικού ανταγωνισμού. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι ότι με τον έναν ή τον άλλον τρόπο η πρόωρη διάλυση της Βουλής δίνει τον λόγο στον λαό.
Το άρθρο 412 Συντ., όπως διαμορφώθηκε από τον αναθεωρητικό νομοθέτη του 1986, καθιερώνει τη διάλυση της Βουλής «αλά αγγλικά», δηλαδή δίνει τη δυνατότητα στην Κυβέρνηση να επιλέξει ελεύθερα τον χρόνο των εκλογών, με σκοπό τη διατήρηση ή την ενίσχυση του κυβερνώντος κόμματος ή ενδεχομένως -όταν η εκλογική του ήττα φαίνεται πολύ πιθανή- την αποφυγή μιας δραματικής συρρίκνωσής του. Υποτίθεται ότι η Κυβέρνηση θα πρέπει να επικαλεσθεί ως δικαιολογητική περίσταση την ανάγκη αντιμετώπισης εθνικού θέματος εξαιρετικής σημασίας και ότι δεν επιτρέπεται η επίκληση του ίδιου θέματος για τη διάλυση της νέας Βουλής. Από τη στιγμή όμως που ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει το δικαίωμα να ελέγξει αν πρόκειται για πραγματικό ή κατασκευασμένο εθνικό θέμα ή αν το ίδιο θέμα ήταν η αιτία και για τη διάλυση της προηγούμενης Βουλής, είναι φανερό ότι το άρθρο 412 Συντ. δεν μπορεί, από μόνο του, να εμποδίσει τη χρησιμοποίησή του από την Κυβέρνηση ως «όπλο» εναντίον της αντιπολίτευσης, με κίνδυνο φυσικά να λειτουργήσει ως μπούμερανγκ εναντίον της ίδιας της Κυβέρνησης.
Το ίδιο ισχύει και για το άρθρο 32 Συντ. Από νομική άποψη το άρθρο αυτό επιτάσσει η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας να γίνει με μία -οποιαδήποτε- από τις πλειοψηφίες που διαδοχικά ορίζει: από την πλειοψηφία των δύο τρίτων κατά την πρώτη ψηφοφορία στη θητεύουσα Βουλή μέχρι τη σχετική πλειοψηφία κατά την τρίτη ψηφοφορία στη νέα Βουλή. Αν υπάρχουν σοβαρές, σταθερές και αντικειμενικές ενδείξεις ότι η θητεύουσα Βουλή έχει απολέσει την αντιπροσωπευτικότητά της, η αξιωματική αντιπολίτευση, επικαλούμενη την υπέρτατη αρχή του Συντάγματος, δηλαδή την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, η οποία υπαγορεύει, μεταξύ άλλων, τη μεγαλύτερη δυνατή ανταπόκριση μεταξύ κυβερνώντων και κυβερνωμένων, έχει μια επαρκή πολιτικο-συνταγματική δικαιολογία για να αμφισβητήσει τη νομιμοποίηση της θητεύουσας Βουλής να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Όπως και στην περίπτωση της «κυβερνητικής» διάλυσης της Βουλής, έτσι και στην περίπτωση αυτήν, υπάρχει ασφαλώς ένας κομματικός υπολογισμός πίσω από μια τέτοια απόφαση.
Ωστόσο, οι κομματικοί υπολογισμοί αποτελούν, σε μια «δημοκρατία των κομμάτων», φυσιολογικό στοιχείο του ελεύθερου πολιτικού ανταγωνισμού. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι ότι με τον έναν ή τον άλλον τρόπο η πρόωρη διάλυση της Βουλής δίνει τον λόγο στον λαό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου