6/5/09

ΠΑΘΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Χαράλαμπος Ανθόπουλος
Εφημερίδα "ΕΘΝΟΣ", 6.5.2009

Όποιος γνωρίζει το συνταγματικό δίκαιο και αγνοεί τη λειτουργία των κομμάτων έχει μια λανθασμένη ιδέα για τα σύγχρονα πολιτικά συστήματα. Αντίθετα, όποιος γνωρίζει τη λειτουργία των κομμάτων και αγνοεί το συνταγματικό δίκαιο, έχει μια ακριβή, αν και όχι πλήρη, ιδέα των σύγχρονων πολιτικών συστημάτων. Τροποποιώντας κάπως το γνωστό αυτό απόφθεγμα του Maurice Duverger, μπορούμε να πούμε ότι κατά τη σημερινή φάση εξέλιξης των σύγχρονων πολιτικών συστημάτων, όποιος γνωρίζει τη λειτουργία των κομμάτων μπορεί συγχρόνως να εντοπίσει και κάποιες αιτίες της αποδυνάμωσης της «κανονιστικότητας» του Συντάγματος, που οφείλονται στις πολιτικές συμπεριφορές των κομμάτων.
Πράγματι, σε ορισμένα πολιτικά συστήματα η σύγκρουση ανάμεσα στις πολιτικές συμπεριφορές των κομμάτων και το γραπτό Σύνταγμα τείνει να αποκτήσει ενδημικό χαρακτήρα. Μια τέτοια περίπτωση πολιτικού συστήματος αποτελεί το ελληνικό, μεταπολιτευτικό, πολιτικό σύστημα, το οποίο πλέον λειτουργεί όχι μόνο παράλληλα, αλλά συχνά και αντίθετα προς το ισχύον Σύνταγμα.
Για παράδειγμα, το πελατειακό σύστημα των προσλήψεων στη δημόσια διοίκηση, το οποίο αναπτύχθηκε κατά την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑΣΟΚ και έφτασε στο αποκορύφωμά του τα τελευταία πέντε χρόνια διακυβέρνησης της χώρας από τη Νέα Δημοκρατία, αποτελεί κατάφωρη άρνηση του ισχύοντος Συντάγματος. Το ίδιο θα μπορούσε να ειπωθεί και για την αρχή της ελεύθερης εντολής και της κατά συνείδηση ψήφου των βουλευτών. Ελεύθερη εντολή σημαίνει πως ο βουλευτής είναι ελεύθερος να ψηφίσει ή να μην ψηφίσει σύμφωνα με τις υποδείξεις του κόμματός του. Τυχόν διαφοροποίησή του από την κομματική γραμμή μπορεί να έχει πολιτικές συνέπειες, αλλά όχι την απώλεια του αξιώματός του. Σε κάθε περίπτωση, όμως, θα πρέπει να μπορεί να εκφράσει τη βούλησή του, όποια κι αν είναι αυτή. Κάτι το οποίο αρνήθηκε η Νέα Δημοκρατία στους βουλευτές της, επιλέγοντας την αποχώρηση από τη διαδικασία για τη σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής για το σκάνδαλο της Μονής Βατοπεδίου. Με τη συμπεριφορά του αυτή το κυβερνών κόμμα αφήρεσε από τους βουλευτές του κάθε αντιπροσωπευτική λειτουργία και κατήργησε στην πράξη την αυτονομία του αντιπροσωπευτικού οργάνου. Αλλά, κατά το Σύνταγμά μας, κόμμα, κυβέρνηση και Κοινοβουλευτική Ομάδα δεν είναι ένα και το αυτό.
Με αυτά και άλλα συναφή θέματα, στρεφόμενα όλα γύρω από τις παθολογίες του ελληνικού πολιτικού συστήματος, ασχολείται ο Ξενοφών Κοντιάδης στο πρόσφατο βιβλίο του «Ελλειμματική Δημοκρατία. Κράτος και κόμματα στη σύγχρονη Ελλάδα» (εκδ. Ι. Σιδέρη, 2009). Στο βιβλίο του αυτό ο Κοντιάδης αναδεικνύει την ουσία του «ελληνικού προβλήματος», που βρίσκεται στον μετασχηματισμό της «δημοκρατίας των κομμάτων» σε κομματοκρατία, δηλαδή στην κατάληψη του Κράτους και όλων των θεσμών του από το εκάστοτε κυβερνών κόμμα. Δίνει έτσι αφορμή όχι μόνο στη συνειδητοποίηση του προβλήματος αυτού αλλά και σε μια γόνιμη δημόσια συζήτηση για τη θεραπεία του, η οποία πλέον δεν μπορεί να καθυστερήσει, αν δεν θέλουμε να βυθιστεί οριστικά η Ελλάδα σε μια γενική παρακμή.

Δεν υπάρχουν σχόλια: