Χαράλαμπος Ανθόπουλος
Εφημερίδα "ΕΘΝΟΣ", 27.08.2008
Στις εκλογές του 2004 η Νέα Δημοκρατία επαγγέλθηκε την επανίδρυση του Κράτους. Τεσσεράμισι χρόνια μετά είναι πλέον φανερό ότι αυτό που κυρίως την ενδιέφερε ήταν η «επανακατάληψη» του Κράτους και η χρησιμοποίησή του για την εξυπηρέτηση των δικών της συμφερόντων. Οι επεμβάσεις στη Διοίκηση και τη Δικαιοσύνη, που δεν ήταν σπάνιες κατά την περίοδο των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, αυξήθηκαν και κορυφώθηκαν κατά την περίοδο διακυβέρνησης της χώρας από τη Νέα Δημοκρατία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η υπόθεση Παυλίδη, η οποία φανέρωσε όχι μόνο την αυθαιρεσία του συστήματος της κομματικής διοίκησης, αλλά και την εισχώρηση κομματικού πνεύματος στη δικαστική διαχείριση υποθέσεων πολιτικού ενδιαφέροντος.
Πέρα όμως από αυτό ή το άλλο ειδικό γεγονός, θα πρέπει ίσως να δεχθούμε ότι κάθε κόμμα που κυβερνά τείνει να εξέλθει από τον κύκλο της συνταγματικής του αποστολής, που είναι η διεύθυνση της γενικής πολιτικής της χώρας (άρθρο 82 παρ. 1 Συντ.), και έχει τη ροπή να ασκεί επίδραση στη διοίκηση και τη Δικαιοσύνη με σκοπό να διατηρήσει και να επεκτείνει τη δύναμή του. Αν όμως έτσι έχουν τα πράγματα, τότε η αντιμετώπιση του κινδύνου των κομματικών καταχρήσεων δεν είναι μόνο ηθικό ή πολιτικό ζήτημα, είναι προπάντων ζήτημα δημοσίου δικαίου. Μάλιστα, όταν το κακό υπερβεί κάποιο βαθμό και προσλαμβάνει αφόρητες διαστάσεις, όπως ακριβώς συμβαίνει σήμερα, είναι ίσως ευκολότερο να αρχίσει η προσπάθεια για τη θεραπεία του. Έτσι, νομίζω ότι έχουν ωριμάσει πλέον οι συνθήκες για να συγκροτηθεί μια ευρεία συμμαχία πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων με κεντρικό αίτημα την «αποκομματικοποίηση» του Κράτους. Για να πραγματοποιηθεί το αίτημα αυτό είναι απαραίτητες οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις και στις τρεις παραδοσιακές εξουσίες του Κράτους, στη νομοθετική, την εκτελεστική και τη δικαστική.
Στο επίπεδο της νομοθετικής λειτουργίας, το ζητούμενο είναι η χειραφέτηση της κοινοβουλευτικής δραστηριότητας από τον ασφυκτικό κομματικό έλεγχο. Δεν μπορεί να υπάρχει ζωντανό Κοινοβούλιο χωρίς κάποια αυτονομία του από τα κόμματα. Αυτό προϋποθέτει αλλαγή του Κανονισμού της Βουλής, έτσι ώστε να κατοχυρωθεί θεσμικά η δημοκρατική λειτουργία των κοινοβουλευτικών ομάδων και να διασφαλισθεί σε κάποιο βαθμό η αυτονομία των μεμονωμένων βουλευτών έναντι των κοινοβουλευτικών τους ομάδων αλλά και αυτών των τελευταίων έναντι των κομμάτων τους.
Στο επίπεδο της Δημόσιας Διοίκησης πρέπει να μειωθεί δραστικά ο αριθμός των δημοσίων θέσεων που διανέμονται εν είδει ανταμοιβής σε στελέχη, φίλους και θεράποντες του εκάστοτε κυβερνώντος κόμματος. Κυρίως όμως πρέπει να καταργηθούν όλες οι διατάξεις που επιτρέπουν την παράκαμψη του ΑΣΕΠ στις διαδικασίες προσλήψεων στον δημόσιο τομέα. Τέλος, στο επίπεδο της Δικαιοσύνης η πείρα απέδειξε ότι το άρθρο 90 παρ. 5 Συντ. που προβλέπει την επιλογή της ηγεσίας της Δικαιοσύνης από το Υπουργικό Συμβούλιο, χρησιμοποιείται συνήθως για την επιλογή όχι των καλύτερων δικαστών αλλά των κομματικά αρεστών, από τους οποίους αναμένεται να επιδείξουν κάποια επιμέλεια για τα συμφέροντα του κυβερνώντος κόμματος. Αν χρειάζεται μια νέα συνταγματική αναθεώρηση, είναι κυρίως για να καταργηθεί η διάταξη αυτή.
Πέρα όμως από αυτό ή το άλλο ειδικό γεγονός, θα πρέπει ίσως να δεχθούμε ότι κάθε κόμμα που κυβερνά τείνει να εξέλθει από τον κύκλο της συνταγματικής του αποστολής, που είναι η διεύθυνση της γενικής πολιτικής της χώρας (άρθρο 82 παρ. 1 Συντ.), και έχει τη ροπή να ασκεί επίδραση στη διοίκηση και τη Δικαιοσύνη με σκοπό να διατηρήσει και να επεκτείνει τη δύναμή του. Αν όμως έτσι έχουν τα πράγματα, τότε η αντιμετώπιση του κινδύνου των κομματικών καταχρήσεων δεν είναι μόνο ηθικό ή πολιτικό ζήτημα, είναι προπάντων ζήτημα δημοσίου δικαίου. Μάλιστα, όταν το κακό υπερβεί κάποιο βαθμό και προσλαμβάνει αφόρητες διαστάσεις, όπως ακριβώς συμβαίνει σήμερα, είναι ίσως ευκολότερο να αρχίσει η προσπάθεια για τη θεραπεία του. Έτσι, νομίζω ότι έχουν ωριμάσει πλέον οι συνθήκες για να συγκροτηθεί μια ευρεία συμμαχία πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων με κεντρικό αίτημα την «αποκομματικοποίηση» του Κράτους. Για να πραγματοποιηθεί το αίτημα αυτό είναι απαραίτητες οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις και στις τρεις παραδοσιακές εξουσίες του Κράτους, στη νομοθετική, την εκτελεστική και τη δικαστική.
Στο επίπεδο της νομοθετικής λειτουργίας, το ζητούμενο είναι η χειραφέτηση της κοινοβουλευτικής δραστηριότητας από τον ασφυκτικό κομματικό έλεγχο. Δεν μπορεί να υπάρχει ζωντανό Κοινοβούλιο χωρίς κάποια αυτονομία του από τα κόμματα. Αυτό προϋποθέτει αλλαγή του Κανονισμού της Βουλής, έτσι ώστε να κατοχυρωθεί θεσμικά η δημοκρατική λειτουργία των κοινοβουλευτικών ομάδων και να διασφαλισθεί σε κάποιο βαθμό η αυτονομία των μεμονωμένων βουλευτών έναντι των κοινοβουλευτικών τους ομάδων αλλά και αυτών των τελευταίων έναντι των κομμάτων τους.
Στο επίπεδο της Δημόσιας Διοίκησης πρέπει να μειωθεί δραστικά ο αριθμός των δημοσίων θέσεων που διανέμονται εν είδει ανταμοιβής σε στελέχη, φίλους και θεράποντες του εκάστοτε κυβερνώντος κόμματος. Κυρίως όμως πρέπει να καταργηθούν όλες οι διατάξεις που επιτρέπουν την παράκαμψη του ΑΣΕΠ στις διαδικασίες προσλήψεων στον δημόσιο τομέα. Τέλος, στο επίπεδο της Δικαιοσύνης η πείρα απέδειξε ότι το άρθρο 90 παρ. 5 Συντ. που προβλέπει την επιλογή της ηγεσίας της Δικαιοσύνης από το Υπουργικό Συμβούλιο, χρησιμοποιείται συνήθως για την επιλογή όχι των καλύτερων δικαστών αλλά των κομματικά αρεστών, από τους οποίους αναμένεται να επιδείξουν κάποια επιμέλεια για τα συμφέροντα του κυβερνώντος κόμματος. Αν χρειάζεται μια νέα συνταγματική αναθεώρηση, είναι κυρίως για να καταργηθεί η διάταξη αυτή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου